Μη νομίζετε ότι τα φυτά που βρίσκονται στο σπίτι μας ή στο περιβάλλον είναι άκακα. Αρκετά από τις χιλιάδες είδη φυτών που φύονται στη χώρα μας είναι δηλητηριώδη για τον άνθρωπο είτε ολόκληρα ή ορισμένα μέρη απ’ αυτά, όπως φύλλα, καρποί, ρίζες.
Κάθε χρόνο συμβαίνουν αρκετές δηλητηριάσεις απλές, σοβαρές ή θανατηφόρες, πολλές φορές μάλιστα από φυτά που θεωρούνται αθώα. Τα μικρά παιδιά είναι εκείνα που κινδυνεύουν περισσότερο αφού εύκολα μπορούν να βάλουν οτιδήποτε στο στόμα τους ή να φάνε κάτι άγνωστο. Ευτυχώς τις περισσότερες φορές τα δηλητηριώδη φυτά έχουν δυσάρεστη γεύση που τα κάνει δύσκολο να φαγωθούν. Δεν είναι όμως λίγες οι φορές που καρποί ή φύλλα δηλητηριωδών φυτών συγχέονται με άλλα αθώα από παιδιά ή και μεγάλους. Αλλες πάλι φορές έχει επέλθει δηλητηρίαση από την χρήση διαφόρων φυτών για θεραπευτικούς σκοπούς με βάση λαϊκές ιατρικές παραδόσεις (πικραγγουριά).
Αν θέλετε να μειώσετε τον κίνδυνο της δηλητηρίασης από τα επικίνδυνα φυτά το πρώτο πράγμα που πρέπει να κάνετε είναι να δείτε τα φυτά που έχετε στο κήπο και στο σπίτι σας μήπως κάποιο από αυτά ανήκει στα δηλητηριώδη ή ερεθιστικά φυτά. Οι προφυλάξεις που πρέπει να πάρετε είναι κυρίως για τα παιδιά που είναι ανυποψίαστα για τον κίνδυνο που διατρέχουν. Φωτεινοί κόκκινοι σαν κεράσια καρποί μπορεί να βάλουν σε πειρασμό ένα παιδί για να τους δοκιμάσει ή και να τους χρησιμοποιήσει στα παιχνίδια του.Ενημερώστε και εκπαιδεύστε όσο η ηλικία τους το επιτρέπει. Από μικρή ηλικία διδάξτε τους κινδύνους που διατρέχουν και πήτε τους καθαρά ότι δεν πρέπει να βάζουν στο στόμα τους βατόμουρα, σπόρους, άνθη, φύλλα ή άλλα μέρη ενός φυτού. Δείξτε τους επίσης ποια φυτά πρέπει να αποφεύγουν.
Επειδή όμως τα μικρά παιδιά δεν είναι πάντοτε εύκολο να καταλάβουν τον ακριβή κίνδυνο που διατρέχουν, μην τα αφήσετε από τα μάτια σας όση ώρα παίζουν στον κήπο.
Ευχής έργον θα ήταν τα φυτώρια και τα πάσης φύσεως καταστήματα πώλησης καλλωπιστικών φυτών να ενημέρωναν τους υποψήφιους αγοραστές δηλητηριωδών φυτών, καθώς και να υπήρχε εμφανής ετικέτα στην γλάστρα του επικίνδυνου φυτού, που να προειδοποιεί για τον κίνδυνο.
Στην Αγγλία έχουν συντάξει κώδικα ασφαλείας φυτών και κάθε φυτό αν είναι επικίνδυνο οφείλει να φέρει ετικέτα που να το αναγράφει.
Colchicum byzantinum
Ολα τα μέρη του φυτού καθώς και συγγενικά είδη είναι πολύ τοξικά. Θάνατοι έχουν αναφερθεί.
Άρον το στικτόν (Arum maculatum) (κ. Δρακοντιά )
Φύεται σε όλη την Ελλάδα. Φυτρώνει στους φράχτες, τα αραιά δάση και τις χαράδρες. Είναι ποώδες με μεγάλα έμμισχα φύλλα λογχοειδή βαθυπράσινα, που συχνά φέρουν πορφυρές και μαύρες κηλίδες. Οι καρποί (ρόγες κόκκινου χρώματος) μοιάζουν με του καλαμποκιού.
Το δραστικό συστατικό είναι αιθέριο έλαιο που περιέχει αροϊνη, ουσία δηλητηριώδη. Είναι ερεθιστική για τους βλεννογόνους και το δέρμα και πιθανώς έχει τοξική δράση στο ΚΝΣ. Οι δηλητηριάσεις είναι συχνές σε παιδιά, που τρώνε τους καρπούς που έχουν γλυκιά γεύση. Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν ναυτία, εμετούς, διάρροια και σιελόρροια. Η αντιμετώπιση έγκειται στην απομάκρυνση με εμετό ή πλύση, σε χορήγηση γάλακτος και δροσιστικών υγρών, χορήγηση άνθρακα.
Aconitum
Ολα τα μέρη, όλων των ποικιλιών Aconitum, περιέχουν χημικές ουσίες που είναι θανατηφόρες αν φαγωθούν. Επανειλημένη και παρατεταμένη επαφή με τα χέρια επίσης έχει αναφερθεί να προκαλεί δηλητηρίαση με απορρόφηση μέσω του δέρματος. Η ποικιλία Aconium Ferrox θεωρείται η πιο τοξική.
Ατροπος ή Ευθαλεία η άτροπος (Atropa belladona) (κ. Μπελαντόνα)
Φυτό που ανήκει στην οικογένεια των σολανωδών (Solanaceae), απαντά σε όλη την Ελλάδα. Μεγάλο ποώδες Φυτό 60-180cm.
Ολα τα μέρη του φυτού μπορούν να προκαλέσουν σοβαρή δηλητηρίαση. Ο καρπός του είναι μαύρη ρόγα μεγέθους μικρού κερασιού και εύκολα μπορεί να νομισθεί κεράσι. Οι δραστικές ουσίες που περιέχει βρίσκονται σε όλα τα μέρη του φυτού και οι κυριότερες είναι τα αλκαλοειδή, υοσκυαμίνη και σκοπολαμίνη. Κατά την αποξήρανση η υοσκυαμίνη μετατρέπεται σε ατροπίνη. Η περιεκτικότητα στις ουσίες ποικίλλει ανάλογα με την προέλευση του φυτού. Τα συμπτώματα είναι παραλήρημα, ταχυπαλμία και πυρετός. Η διάγνωση της δηλητηρίασης στους ενήλικες μπορεί να συγχυθεί με ψυχωσική συμπεριφορά, ενώ στα παιδιά ο πυρετός και η ερυθρότητητα να νομισθεί παιδική νόσος. Θεραπεία: Απομάκρυνση με εμετό ή πλύση, χορήγηση υγρών, άνθρακα και ως αντίδοτο η φυσοστιγμίνη.
Brugmansia Σάλπιγγες των αγγέλων
Ολα τα μέρη του φυτού είναι πολύ επικίνδυνα. Οι σπόροι και τα άνθη του φυτού είναι ιδιαιτέρως ελκυστικά να τα φάνε τα παιδιά και αποτελούν τον μεγαλύτερο κίνδυνο.
Δατούρα η στραμώνιος (Datura Stramonium) (κ. Δατούρα, τάτουλας, πορδόχορτο, στραμόνιο)
Στην Ελλάδα απαντά στη Θεσσαλία, ‘Ήπειρο, Αιτωλία, Αρκαδία, Μεσσηνία, Λακωνία και Επτάνησα. Τα βασικά συστατικά του φυτού είναι τα αλκαλοειδή υοσκυαμίνη, σκοπολαμίνη, ατροπίνη, υοσκίνη. Στον Ελληνικό χώρο έχουν αναφερθεί δηλητηριάσεις από κατάποση σπορών ή φύλλων του φυτού. Τα φύλλα του έχουν χρησιμοποιηθεί κατά του άσθματος με τη μορφή σιγαρέτων. Η συμπτωματολογία που εμφανίζεται είναι η ίδια με αυτή της δηλητηρίασης με ατροπίνη.
Ντιφενμπάχια
(Diffenbachia)
Είναι καλωπιστικό πλατύφυλλο φυτό. Ο χυμός από οποιοδήποτε μέρος του φυτού είναι πολύ τοξικός, αλλά δηλητηρίαση συμβαίνει συνήθως όταν μασηθούν τα φύλλα.
Ipomoea “Heavenly Blue”Οι σπόροι του φυτού είναι ιδιαιτέρως τοξικοί.
Εκβάλλιο το ελατήριο (Ecbalium elaterium) (κ. πικραγγουριά)
Είναι Φυτό ποώδες. Οι καρποί του έχουν σχήμα ατρακτοειδές επίμηκες και καλύπτονται από μικρές βελόνες. Ο χυμός τους περιέχει τοξικές ουσίες τις κουκουρμπιτασίνες. όταν λαμβάνεται από το στόμα έχει ισχυρή καυστική ικανότητα και προκαλεί έντονη διάρροια. Επίσης προκαλεί ερεθισμό του βλεννογόνου του στομάχου, εμετούς και ισχυρούς πόνους. Εκτός αυτών προκαλεί βλάβη των νεφρών με ανουρία και εκδηλώσεις από το ΚΝΣ. Για διάφορες παθήσεις γίνεται χρήση της πικραγγουριάς σε ρινικές εισπνοές. Αυτό μπορεί να προκαλέσει έντονη τοπική φλεγμονή αλλά και γενικές δράσεις, έως και θάνατο. Τέτοιοι θάνατοι έχουν συμβεί στη Κρήτη. Η εφαρμογή στο δέρμα προκαλεί ερεθισμό απ’ όπου μπορεί να απορροφηθεί.
Iris Foetedissima
Όλα τα μέρη του φυτού όλων των ποικιλιών Iris είναι δηλητηριώδη αν φαγωθούν. Τα ριζώματα φαίνεται να είναι το πιο επικίνδυνο μέρος του φυτού.
Κώνειο το στικτό (Conium maculatum) (κ. μαγκούτα η βρωμοχορτο)
Φυτό που είναι γνωστό σαν το δηλητήριο που ήπιε ο Σωκράτης. Απαντά σε ολόκληρη την Ελλάδα. Η εποχή που ανθεί περισσότερο είναι Ιούνιος και Ιούλιος. Το δραστικό συστατικό που περιέχει είναι το αλκαλοειδές κωνείνη.
Είναι πολύ επικίνδυνο φυτό. Υπολογίζεται πως 10 γραμ. από φύλλα μπορούν να προκαλέσουν το θάνατο από παράλυση του ΚΝΣ. Οι δηλητηριάσεις συμβαίνουν από βρώση φύλλων ή άλλων τμημάτων του φυτού ή από σύγχυση με τους καρπούς του γλυκάνισου ή του μάραθου, παρόλο ότι του κώνειου οι καρποί έχουν ιδιαίτερη μυρωδιά.
Η συμπτωματολογία εμφανίζεται με ναυτία, εμετούς, σιελόρροια, πυρετό και προοδευτική μυϊκή αδυναμία. Στη συνέχεια επέρχονται μυϊκές παραλύσεις και αναπνευστική έκπτωση που μπορούν να οδηγήσουν σε θάνατο.
Η αντιμετώπιση της δηλητηρίασης έγκειται στην απομάκρυνση της ουσίας και τη χορήγηση άνθρακα. Λοιπή αγωγή συμπτωματική.
Σκυλάκι Σιβηρίας (Scila Siberica “Spring Beauty”)Όλα τα μέρη του φυτού θεωρούνται δηλητηριώδη.
Μανδραγόρας (Mandragora) (κ. μανδραούλας)Φύεται στην Ελλάδα και σε άλλες Μεσογειακές χώρες. Είναι γνωστό από την αρχαιότητα για τη φαρμακολογική του χρήση στον άνθρωπο. Χρησιμοποιήθηκε ως υπνωτικό, αναλγητικό ή αναισθητικό, λόγω της κατασταλτικής δράσης του στο ΚΝΣ. Ο καρπός και τα φύλλα του Μανδραγόρα περιέχουν υοσκυαμίνη, σκοπολαμίνη, ψευδοσκυαμίνη και μανδραγορίνη. Η δηλητηρίαση με Μανδραγόρα είναι τυχαία σε ενηλίκους που τρώνε τους καρπούς από σύγχυση καθώς και στα παιδιά που τρώνε και αυτά τους καρπούς που μοιάζουν με κεράσια. Δεν είναι σπάνιες οι δηλητηριάσεις από χόρτα, στα οποία περιλαμβάνεται και μανδραγόρας, γιατί όταν είναι στις αρχές τις ανάπτυξής του μοιάζει με άλλα αθώα. Συμπτώματα: όπως αυτά με την ατροπίνη, μόνο που προκαλεί και καταστολή του ΚΝΣ λόγω της σκοπολαμίνης. Θεραπεία: Απομάκρυνση με εμετό ή πλύση, χορήγηση υγρών, άνθρακα και ως αντίδοτο η φυσοστιγμίνη.
Νάρκισσος (Narcissus excertus)
Είναι Φυτό διαδεδομένο και δημιουργεί αποικίες. Είναι ποώδες πολυετές Φυτό με εύοσμα άνθη (Μάιος).
Ο βολβός των φυτών αυτών περιέχει αλκαλοειδή όπως τη λυκορίνη και την λυκορεμίνη, που είναι τοξικά. Όταν φαγωθεί προκαλεί ναυτία, εμετό και διάρροια. Η αντιμετώπιση συνίσταται στην απομάκρυνση του τμήματος του φυτού που έχει καταποθεί με πλύση ή εμετό και στη συμπτωματική αγωγή.
Νήριο ή κοινή πικροδάφνη
Η πικροδάφνη είναι δηλητηριώδες φυτό.
Ολα τα μέρη του φυτού είναι τοξικά αν καταποθούν, ακόμα και το νερό του ανθοδοχείου, που τοποθετήθηκαν τα άνθη.
Η τοξική δράση οφείλεται στην ολεανδρίνη, μια καρδιοτονωτική γλυκοσίδη ανάλογη της δακτυλίτιδας. Τα δραστικά συστατικά του εξάγονται από τα φύλλα.
Έχουν γίνει αναφορές για δηλητηριάσεις ή θανάτους από λήψη πικροδάφνης, τσάι από φύλλα πικροδάφνης και για κάποια εκχυλίσματά της.
Ακόμα και μία μικρή ποσότητα πικροδάφνης μπορεί να είναι θανατηφόρα προκαλώντας αναπνευστική παράλυση και καρδιακό επεισόδιο.
Ακόμα και οι αναθυμιάσεις από το κάψιμο της πικροδάφνης είναι επικίνδυνες γι’ αυτό τα κλαδιά της δεν πρέπει ποτέ να χρησιμοποιούνται σαν καυσόξυλα.
Αν και αυτό το φυτό είναι δηλητηριώδες, παράγωγα πικροδάφνης έχουν χρησιμοποιηθεί για αιώνες σαν βότανα. Ιστορικές αναφορές δείχνουν ότι οι Μεσοποτάμιοι, τον 15ο αιώνα μ.Χ., πίστευαν στις επουλωτικές-θεραπευτικές ιδιότητες της πικροδάφνης. Οι Βαβυλώνιοι χρησιμοποιούσαν ένα μίγμα από πικροδάφνη και γλυκόριζα (liquorice) για ν’ αντιμετωπίσουν τον “κρασοπονοκέφαλο”. Ο Πλίνιος, ο “πρεσβύτερος”, ο γνωστός αρχαίος Έλληνας συγγραφέας, έγραψε για την όψη της πικροδάφνης, όπως επίσης για τις δηλητηριώδεις και ευεργετικές ιδιότητές της. Αραβες επιστήμονες-γιατροί χρησιμοποίησαν πρώτοι την πικροδάφνη σαν θεραπευτικό ενάντια στον καρκίνο τον 8ο αιώνα μ.Χ.
Σήμερα, δεν υπάρχουν επιστημονικά στοιχεία ότι η πικροδάφνη είναι αποτελεσματική στη αντιμετώπιση του καρκίνου ή οποιασδήποτε άλλης ασθένειας. Ωστόσο προάγεται όμως για χρήση.
Ρίκινος ο κοινός (Ricinus communis) (κ. ρετσινολαδιά,)
Είναι φυτό γνωστό ως ρετσινολαδιά, κίκι, κρουτουνιά ή κουρτουνιά (Κύπρος), κωλοκίκι (Ηλεία), Χαμοκουκιά (Κεφαλληνία) και τσαλάπα (Κρήτη).
Τοξικολογικό ενδιαφέρον παρουσιάζουν κυρίως τα σπέρματα, τα οποία, αν και είναι εύγευστα είναι πολύ δηλητηριώδη. Τοξικά είναι επίσης και τα φύλλα και τα άλλα μέρη του φυτού, γι αυτό και αποφεύγονται από τα ζώα. Τα σπέρματα περιέχουν λάδι 45-55% και μια πολύ δηλητηριώδη ουσία, τη ρικίνη, η οποία απομένει στον πλακούντα μετά την εξαγωγή του ελαίου και τον κάνει ακατάλληλο για τα ζώα. Σ’ αυτή οφείλονται οι δηλητηριάσεις στα ζώα και τον άνθρωπο. Οταν φαγωθούν 5 σπέρματα ρικίνου από παιδί μπορεί να προκαλέσουν θάνατο, ενώ για τον ενήλικο 10-20 σπέρματα. Συμπτώματα: Ναυτία, εμετοί, κεφαλαλγία, γενική αδιαθεσία, σύγχυση, σπασμοί, διάρροια με τεινεσμό, αιματηρές κενώσεις, αφυδάτωση, κυάνωση, ταχυκαρδία, πτώση της αρτηριακής πίεσης, ουλίτιδα, οπτική νευρίτιδα, μυδρίαση. Ασθματική κρίση και εξάνθημα έχουν περιγραφεί. Θεραπεία: Δεν υπάρχει ειδική θεραπεία. Απομάκρυνση και συμπτωματική αγωγή. Η προσπάθεια αποσκοπεί στη διόρθωση των διαταραχών του ύδατος, των ηλεκτρολυτών και του shock. Η πρόγνωση είναι συνυφασμένη με την ποσότητα των σπερμάτων και τη βλάβη του ήπατος και των νεφρών.
Γεώμηλα (Solanum tuberosum) (πατάτα)
Η πατάτα αποτελεί βασικό είδος διατροφής του ανθρώπου. Στα φύλλα και στους βλαστούς του φυτού περιέχεται ένα τοξικό αλκαλοειδές, ή σολανίνη. Οι νωπές πατάτες περιέχουν μικρές ποσότητες σολανίνης κυρίως στο φλοιό τους σε ποσότητα 2-9 μg/100 γραμμ. πατάτας. Όταν οι συνθήκες διατηρήσεως τους δεν είναι καλές, τότε οι πατάτες πρασινίζουν και βλαστάνουν. Στα σημεία αυτά (πράσινος φλοιός και οφθαλμοί-βλαστάρια) παράγεται αυξημένη ποσότητα σολανίνης, που στη συνέχεια διαχέεται και στο εσωτερικό της πατάτας και γίνεται επικίνδυνη. Δεν αρκεί δηλαδή να απορριφθούν τα πρασινισμένα σημεία και τα φύτρα, αλλά ολόκληρη η πατάτα είναι επικίνδυνη. Πατάτες που περιέχουν σολανίνη πάνω από 20 μg/100 γραμ. θεωρούνται επικίνδυνες για τον άνθρωπο. Ακόμα, οι κομμένες σε φέτες πατάτες αυξάνουν το ποσόν της σολανίνης τους αν μείνουν λίyες ημέρες. Δηλητηριάσεις στον άνθρωπο έχουν συμβεί και μάλιστα βαριές. Συμπτώματα: Τα συμπτώματα αρχίζουν 3-12 ώρες μετά τη βρώση και συνίστανται σε εμετούς, κοιλιακά άλγη, διάρροια, κεφαλαλγία, σπανιότερα πυρετό και ενδεχομένως αφυδάτωση. Παράλληλα εμφανίζονται νευρολογικές εκδηλώσεις, όπως απάθεια, υπνηλία, σύγχυση, ζάλη, ψευδαισθήσεις, τρόμος, διαταραχές όρασης, ταχυκαρδία, ταχύπνοια. Τα συμπτώματα διαρκούν 1-2 ημέρες και σπανίως μια εβδομάδα. Θεραπεία: Καθαρά συμπτωματική και κυρίως ρύθμιση ύδατος και ηλεκτρολυτών.
Taxus baccataΌλα τα μέρη του φυτού είναι πολύ τοξικά και δηλητηριώδη αν φαγωθούν εκτός από το φλοιό του περικαρπίου. Τρώγοντας ή απλά μασώντας τους σπόρους του φυτού μπορεί να προκληθεί θάνατος.
Σπάρτο (Cytisus scoparius)
Απαντά παντού. Είναι φυλλοβόλος θάμνος με μικρά λογχοειδή φύλλα. Οι δραστικές ουσίες που περιέχει είναι αλκαλοειδή με επικρατέστερη τη σπαρτείνη καθώς και το φλαβονοειδές σκοπαροσίδη. Η δράση των αλκαλοειδών είναι καρδιοτονωτική, υπερτασική και διουρητική. Εκτός από τον ερεθισμό των βλεννογόνων, προκαλείται αύξηση της πίεσης, αύξηση της διούρησης και ταχυκαρδία. Άλλα συμπτώματα είναι επιγαστρικό άλγος και διάρροια.
EυώνυμοςΌλα τα μέρη του φυτού είναι πιθανόν επικίνδυνα. Οι σπόροι ή οι καρποί που μοιάζουν με κεράσια συχνά τρώγονται από τα παιδιά. Όμως αν και δηλητηρίαση μπορεί να συμβεί σοβαρά περιστατικά δεν έχουν συμβεί.
Φυλλόδενδρο (Πλατύφυλλο)
Είναι καλλωπιστικό Φυτό. Το ύψος του ποικίλλει, τα φύλλα του είναι φαρδιά και μυτερά στην άκρη με έντονη νεύρωση. Η τοξικότητα του φυτού οφείλεται στην ύπαρξη εξόχως μυτερών βελονών, αδιάλυτων στο νερό, από οξαλικό ασβέστιο. Όταν μασηθεί ή καταποθεί οποιοδήποτε μέρος του φυτού προκαλείται ισχυρός ερεθισμός των βλεννογόνων (εξοίδηση) από τις βελόνες, ναυτία, εμετοί, διάρροια και σιελόρροια. Σπανιότατες είναι οι συστηματικές δράσεις. Αυτό θα συμβεί αν καταποθεί μεγάλη ποσότητα (απίθανο) οπότε τα απορροφώμενα οξαλικά δεσμεύουν το ασβέστιο του αίματος με επακόλουθο υπασβεστιαιμία. Η αντιμετώπιση συνίσταται στη χορήγηση μαλακτικών υγρών, παγωμένου γάλατος ή άλλων ποτών και απομάκρυνση της ποσότητας του φυτού που έχει καταποθεί.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου