ΤΗΣ ΦΑΝΟΥΛΑΣ ΑΡΓΥΡΟΥ
Κυπριανού: Ο Γκόμπι τα έδιδε όλα στους Τούρκους και τίποτα στους Έλληνες
Αναγνώριζαν ότι οι κινήσεις της τουρκικής πλευράς παραβίαζαν τη Συνθήκη Εγγυήσεως αλλά δεν ήθελαν να το εκφράσουν δημοσίως, για να μην αναγκαστούν να αντιδράσουν ως εγγυήτρια δύναμη
Μέρος δ’
Στην παρουσίαση των εγγράφων το
Σάββατο αναφερθήκαμε, μεταξύ άλλων, στις σκέψεις Αμερικανών και Βρετανών, σε σχέση με τις συνομιλίες στο Κυπριακό. Σε συνάντησή τους με τον τότε Γ.Γ. του ΟΗΕ Κ. Βάλντχαϊμ στις 14 Οκτωβρίου 1981, ο Πρόεδρος Σπύρος Κυπριανού και ο Νίκος Ρολάνδης (Υπ. Εξωτερικών) εξέφρασαν την έκπληξή τους για τις ιδέες Γκόμπι (ειδικού αντιπροσώπου του Γ.Γ. του ΟΗΕ, Ούγκο Γκόμπι) και είπαν ότι ο Γκόμπι τα έδιδε όλα στους Τούρκους και τίποτα στους Έλληνες. Ειδικά απέρριψαν την εκ περιτροπής προεδρία, το προτεινόμενο βέτο στο Ομοσπονδιακό Συμβούλιο και επέκριναν το «Ταμείο Ανάπτυξης για τον Βορρά», «προσποιούμενοι ότι είναι νέα ιδέα, παρόλο ότι περιλαμβανόταν στο δυτικό σχέδιο του 1978», γράφει η αναφορά από τη Βρετανική Αντιπροσωπία στη Νέα Υόρκη προς το Φόρεϊν Όφις. Αναφορικά με το εδαφικό, παραπονέθηκαν έντονα για την πρόθεση του Γκόμπι να ξεκινήσει από το 30% για τους Τούρκους. Ο Μακάριος (είπαν) επέτρεψε στον Κληρίδη να διαπραγματευθεί από το 25%.
Σημειώνεται ότι πράγματι το αναφερθέν «Ταμείο» περιλαμβανόταν στο αγγλο-αμερικανο-καναδικό σχέδιο το 1978. Με το «Ταμείο Αποζημιώσεων» στο σχέδιο εκείνο, ουσιαστικά στόχευαν στην αναβάθμιση της «οικονομίας» της τ/κ συνιστώσας περιφέρειας (την εξίσωσή της δηλαδή με εκείνην της ε/κ συνιστώσας περιφέρειας, την Κυπριακή Δημοκρατία) και την αποζημίωση των προσφύγων που δεν θα επέστρεψαν πια στα σπίτια τους… Γράψαμε σχετικά στη «Σημερινή» τον Ιανουάριο του 2009.
Καταγγελίες Σπύρου
Τρισέλιδη επιστολή, ημερ. 31 Ιουλίου 1982, έστειλε ο τότε Πρόεδρος Σπ. Κυπριανού προς την Πρωθυπουργό της Βρετανίας κ. Μάργκαρετ Θάτσερ, καταγγέλλοντας την απόφαση τής τουρκοκυπριακής ηγεσίας να περάσει λεγόμενο «νόμο» στις 27 Ιουλίου 1982, κατάσχοντας τις περιουσίες των Ελλήνων προσφύγων στα κατεχόμενα, δίδοντας «δικαίωμα» στους καταπατητές των περιουσιών αυτών να επικαλούνται ιδιοκτησία και να πωλούν, υποθηκεύουν κτλ τις περιουσίες αυτές εις παραβίασιν των διεθνών νόμων και ειδικά των ψηφισμάτων του ΟΗΕ και Συμβουλίου Ασφαλείας για την Κύπρο. Με το κατοχικό καθεστώς να δίδει κάποια «πιστοποιητικά» στους καταπατητές των περιουσιών, έγραψε ο Σπ. Κυπριανού, αναφερόμενος και στις χιλιάδες των εποίκων από την Τουρκία και μελών του τουρκικού στρατού που καταπατούν τις κατεχόμενες περιουσίες. Ο κ. Κυπριανού ανέφερε στην επιστολή του ότι της κίνησης αυτής προηγήθηκε, τον μήνα που πέρασε, η απόφαση της Τουρκίας να δημιουργήσει στα κατεχόμενα «Κεντρική Τράπεζα» και «Τράπεζα Ανάπτυξης» και την εισαγωγή της τουρκικής λίρας ως «νόμιμου νομίσματος» για όλες τις συναλλαγές.
Το ήξεραν αλλά…
Μελετώντας την επιστολή (31 Ιουλίου 1982) Κυπριανού προς Θάτσερ, το Φόρεϊν Όφις σημείωνε τα εξής προς τον προσωπικό Γραμματέα της κ. Θάτσερ: «Τους τελευταίους μήνες οι τουρκοκυπριακές “αρχές” έχουν επίσης ανακοινώσει προτάσεις για αριθμό οικονομικών μέτρων, περιλαμβανομένων της ίδρυσης στην Κύπρο παραρτήματος της Τουρκικής Κεντρικής Τράπεζας, της ίδρυσης τράπεζας ανάπτυξης, της αντικατάστασης της κυπριακής λίρας με την τουρκική λίρα ως του επίσημου νομίσματος στο “Τουρκικό Ομόσπονδο Κράτος της Κύπρου”, και την υπογραφή οικονομικού πρωτοκόλλου με την Τουρκία. Η δική μας άποψη για όλα αυτά τα προτεινόμενα μέτρα είναι πως αυτά παραβιάζουν τη Συνθήκη Εγγυήσεως του 1960. Όμως δεν συμφωνούμε με τους ισχυρισμούς των Ελληνοκυπρίων ότι αυτά αντιπροσωπεύουν ένα βήμα προς τον δρόμο της ιδρύσεως ξεχωριστού κράτους ή πως, μαζί αντανακλούν τους διχοτομικούς στόχους του κ. Ντενκτάς. Ούτε ότι θα πρέπει να θέσουμε θέμα της Συνθήκης Εγγυήσεως, γιατί αυτό θα είναι εις βάρος μας, εφόσον οι Ελληνοκύπριοι θα απαιτήσουν όπως, ως εγγυήτρια δύναμη, προσπαθήσουμε να σταματήσουμε τους Τουρκοκυπρίους από του να εφαρμόσουν τις προτάσεις τους…».
Το Φόρεϊν Όφις, σε τελική ανάλυση, συμβούλευε το γραφείο της Πρωθυπουργού απλώς να απαντήσει ότι παρέλαβε την επιστολή, χρησιμοποιώντας χαμηλούς τόνους, όπως θα έκαναν οι Αμερικανοί, οι Γάλλοι και Ιταλοί, και να χρησιμοποιηθεί η ευκαιρία να τονιστεί προς τον Κυπριανού η υποστήριξη για τις ενδοκοινοτικές συνομιλίες και να αποθαρρυνθεί η πρόθεση του Κυπριανού να προβάλει το θέμα στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ.
Θέμα Αγνοουμένων
Στις 26 Απριλίου 1982, η Πρωθυπουργός Μάργκαρετ Θάτσερ απάντησε και σε προηγούμενη επιστολή του Προέδρου Σπύρου Κυπριανού, ημερ. 29 Μαρτίου 1982, σχετικά με το θέμα των Αγνοουμένων. Έγραψε ότι συμμεριζόταν την ανησυχία του για την πολύ μικρή πρόοδο που έγινε για το σοβαρό αυτό ανθρωπιστικό πρόβλημα και τόνισε τη συμπάθεια τής βρετανικής Κυβέρνησης προς όλους στην Κύπρο που υπέφεραν με την αγωνία της αβεβαιότητας για την τύχη των αγαπημένων τους προσώπων, που τόσο εύγλωττα είχε περιγράψει στην επιστολή του ο κ. Κυπριανού. Η κ. Θάτσερ πίστευε ότι ο καλύτερος τρόπος ήταν μέσω της νεο-σύστατης τότε Επιτροπής Αγνοουμένων τον περασμένο Απρίλιο.
Τι έλεγε το Φόρεϊν Όφις για την πιθανότητα μονομερούς ανακήρυξης
Σε επιστολή του ημερ. 14 Οκτωβρίου 1983 προς το Γραφείο της Πρωθυπουργού Μάργκαρετ Θάτσερ, το οποίο είχε ζητήσει ενημέρωση για τις τελευταίες εξελίξεις σχετικά με την πιθανότητα ανακήρυξης του ψευδοκράτους, με τίτλο «Κύπρος: Πιθανότητα τουρκοκυπριακής ανακήρυξης ανεξαρτησίας», έγραψε το Φόρεϊν Όφις μεταξύ άλλων:
«…Ο Τουρκοκύπριος ηγέτης κ. Ντενκτάς εδώ και καιρό υποστηρίζει τη δημιουργία ξεχωριστού τουρκοκυπριακού κράτους. Κατά καιρούς στο παρελθόν απείλησε με ανακήρυξη ανεξαρτησίας. Αυτές οι απειλές αυξήθηκαν με πρωτοφανή επιμονή μετά τη συζήτηση για το Κυπριακό στα Ηνωμένα Έθνη τον περασμένο Μάιο, όπου το ψήφισμα πέρασε με μεγάλη πλειοψηφία (εμείς απήχαμε), ήταν έντονα φιλο-ελληνοκυπριακό. Πρόσφατα, όταν βρέθηκε στο Λονδίνο (ο Ντενκτάς) με ιδιωτική επίσκεψη, στις 10 Οκτωβρίου χαρακτήρισε τις τελευταίες ιδέες του Γ. Γραμματέα (του ΟΗΕ) ως “βρόμικο κόλπο σε συμπαιγνία με τους Ελληνοκυπρίους”. Την επομένη στο Στρασβούργο είπε ότι θα ξεκινούσε κινήσεις προς ανεξαρτησία τον καιρό των τουρκικών εκλογών (6 Νοεμβρίου). Απείλησε ότι θα ανακηρύξει ανεξαρτησία αν οι Ελληνοκύπριοι δεν αποσύρουν τους αντιπροσώπους τους από το Συμβούλιο της Ευρώπης και αν ο Κυπριανού αρνείται να πάρει μέρος σε συνάντηση κορυφής όπως ο ίδιος (Ντενκτάς) εισηγήθηκε… Δεν ήταν προς το συμφέρον της τουρκικής κυβέρνησης να προβεί σε ανακήρυξη ο Ντενκτάς… φαίνεται η επιρροή της πάνω στον Ντενκτάς να μην είναι και τόσο μεγάλη.
»Ως συν-εγγυητής στη Συνθήκη Εγγυήσεως του 1960, το Ηνωμένο Βασίλειο έχει υποχρεώσεις να εγγυηθεί την ανεξαρτησία, εδαφική ακεραιότητα και ασφάλεια της Δημοκρατίας της Κύπρου και να απαγορεύει δραστηριότητες που στοχεύουν στη διχοτόμηση της νήσου. Επομένως, εμείς έχουμε απευθείας ενδιαφέρον στο θέμα αυτό. Όπως ακριβώς δεν αναγνωρίζουμε τη διοίκηση του Ντενκτάς στη βόρεια Κύπρου (το «τουρκικό Ομόσπονδο Κράτος της Κύπρου»), με τον ίδιο τρόπο δεν μπορούμε να αναγνωρίσουμε ένα ανεξάρτητο κράτος…
»Εν πάση περιπτώσει, είναι σωστό να πάρουμε στα σοβαρά τις απειλές Ντενκτάς. Έχουμε δώσει οδηγίες στους αντιπροσώπους της Α. Μεγαλειότητος στη Λευκωσία και Άγκυρα να προβούν σε έντονες διαμαρτυρίες προς τον Ντενκτάς και την τουρκική κυβέρνηση… Έχουμε επίσης εισηγηθεί στις συμμαχικές δυνάμεις, εκείνες που συνεργάζονται στενά μ’ εμάς για το Κυπριακό (Αμερικανούς, Γερμανούς, Γάλλους και Ιταλούς), όπως πράξουν και εκείνοι το ίδιο. Οι Αμερικανοί, που διατηρούν τη μεγαλύτερη επιρροή πάνω στους Τούρκους, ήδη μίλησαν στους Τούρκους για την ανάγκη επανέναρξης των ενδοκοινοτικών συνομιλιών. Έχουν ήδη κάνει ξεκάθαρο στους Τούρκους ότι δεν θα αναγνωρίσουν τυχόν ανακήρυξη ανεξαρτησίας στη βόρεια Κύπρο… Η Λαίδη Γιανγκ, που θα επισκεφθεί την Κύπρο μεταξύ 19-22 Οκτωβρίου, θα υπογραμμίσει τις απόψεις μας αυτές προσωπικά στον Ντενκτάς και ο κ. Χέσελταϊν, που θα επισκεφθεί την Άγκυρα στις 17 Οκτωβρίου, επίσης θα γνωστοποιήσει τις θέσεις μας στους Τούρκους».
ΦΑΝΟΥΛΑ ΑΡΓΥΡΟΥ
Ερευνήτρια/Δημοσιογράφος, Λονδίνο
http://www.sigmalive.com/simerini/politics/reportaz/570945
πηγη
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου