Το τροπάριο της Κασσιανής: Θρύλοι και παρεξηγήσεις

Η Κασσιανή ή Κασσία, ήταν ηγουμένη την εποχή του Βυζαντίου, συνθέτρια, υμνωδός αλλά και ποιήτρια. Το Τροπάριο της Κασσιανής, το οποίο ψάλλεται στον όρθρο της Μεγάλης Τετάρτης (που παραδοσιακά γίνεται το απόγευμα της Μεγάλης Τρίτης) είναι δική της δημιουργία!

Γύρω από την Κασσιανή έχουν δημιουργηθεί πολλοί θρύλοι αλλά και παρεξηγήσεις. Η πιο  συχνή, είναι αυτή που λέει ότι...
...το τροπάριό της, είναι ποίημα μιας αμαρτωλής γυναίκας, μιας μετανοημένης πόρνης. Ότι δηλαδή η "εν πολλαίς αμαρτίαις" είναι η ίδια η Κασσιανή! Δημιουργείται έτσι μία σύγχυση, με αποτέλεσμα η Κασσιανή να  θεωρείται άλλοτε "αγία" και άλλοτε "πόρνη".

Στην πραγματικότητα το τροπάριο της Κασσιανής δεν είναι αυτοβιογραφικό αλλά αναφέρεται στο συμβάν της αμαρτωλής γυναίκας, που μετανιωμένη για την αμαρτωλή ζωή της συνάντησε το  Χριστό στην οικία του Φαρισαίου και αφού άλειψε με μύρο τα πόδια Του, ζήτησε άφεση αμαρτιών.

Το τροπάριο της Κασσιανής

"Κύριε, ἡ ἐν πολλαῖς ἁμαρτίαις περιπεσοῦσα γυνή,
τὴν σὴν αἰσθομένη θεότητα, μυροφόρου ἀναλαβοῦσα τάξιν,
ὀδυρομένη, μύρα σοι, πρὸ τοῦ ἐνταφιασμοῦ κομίζει.

Οἴμοι! λέγουσα, ὅτι νύξ μοι ὑπάρχει, οἶστρος ἀκολασίας,
ζοφώδης τε καὶ ἀσέληνος ἔρως τῆς ἁμαρτίας.
Δέξαι μου τὰς πηγὰς τῶν δακρύων,
ὁ νεφέλαις διεξάγων τῆς θαλάσσης τὸ ὕδωρ·
κάμφθητί μοι πρὸς τοὺς στεναγμοὺς τῆς καρδίας,
ὁ κλίνας τοὺς οὐρανοὺς τῇ ἀφάτῳ σου κενώσει.

Καταφιλήσω τοὺς ἀχράντους σου πόδας,
ἀποσμήξω τούτους δὲ πάλιν τοῖς τῆς κεφαλῆς μου βοστρύχοις·
ὧν ἐν τῷ παραδείσῳ Εὔα τὸ δειλινόν,
κρότον τοῖς ὠσὶν ἠχηθεῖσα, τῷ φόβῳ ἐκρύβη.

Ἁμαρτιῶν μου τὰ πλήθη καὶ κριμάτων σου ἀβύσσους
τίς ἐξιχνιάσει, ψυχοσῶστα Σωτήρ μου;
Μή με τὴν σὴν δούλην παρίδῃς, ὁ ἀμέτρητον ἔχων τὸ ἔλεος."

Η απόδοση του "Τροπαρίου της Κασσιανής" από τον Φώτη Κόντογλου

" Κύριε, η γυναίκα που έπεσε σε πολλές αμαρτίες,
σαν ένοιωσε τη θεότητά σου, γίνηκε μυροφόρα
και σε άλειψε με μυρουδικά πριν από τον ενταφιασμό σου
κι έλεγε οδυρόμενη.

Αλλοίμονο σε μένα, γιατί μέσα μου είναι νύχτα κατασκότεινη
και δίχως φεγγάρι, η μανία της ασωτείας κι ο έρωτας της αμαρτίας.
Δέξου από μένα τις πηγές των δακρύων,
εσύ που μεταλλάζεις με τα σύννεφα το νερό της θάλασσας.
Λύγισε στ' αναστενάγματα της καρδιάς μου,
εσύ που έγειρες τον ουρανό και κατέβηκες στη γης.

Θα καταφιλήσω τα άχραντα ποδάρια σου,
και θα τα σφουγγίσω πάλι με τα πλοκάμια της κεφαλής μου·
αυτά τα ποδάρια, που σαν η Εύα κατά το δειλινό,
τ' άκουσε να περπατάνε, από το φόβο της κρύφτηκε.

Των αμαρτιών μου τα πλήθη και των κριμάτων σου την άβυσσο,
ποιος μπορεί να τα εξιχνιάση, ψυχοσώστη Σωτήρα μου;
Μην καταφρονέσης τη δούλη σου, εσύ που έχεις τ' αμέτρητο έλεος."

Ακούστε "Το τροπάριο της Κασσιανής" από την χορωδία του πρωτοψάλτου
και καθηγητή Βυζαντινής Μουσικής, κ. Πάνου  Καβαρνού.

πηγη