Ψυχολογίας του Trinity College του Δουβλίνου Ιαν Ρόμπερτσον. Η εικόνα που περιγράφει ο ειδικός προσφέρει ίσως μια πολύ λογική εξήγηση για αποφάσεις και συμπεριφορές πολιτικών ηγετών που ορισμένες φορές μας φαίνονται ότι βγαίνουν έξω από τα όρια της κοινής λογικής.
Όπως διαβάζουμε στο σχετικό δημοσίευμα του vima.gr, η άσκηση της εξουσίας αλλάζει τον εγκέφαλο πυροδοτώντας την έκκριση τεστοστερόνης, εξηγεί ο καθηγητής σε άρθρο του στην εφημερίδα «Telegraph». Η τεστοστερόνη, και ιδιαίτερα ένα υποπροϊόν της, η 3-ανδροστενεδιόνη, προκαλούν εθισμό γιατί αυξάνουν τα επίπεδα ντοπαμίνης στο σύστημα της ανταμοιβής του εγκεφάλου και συγκεκριμένα σε μια περιοχή που ονομάζεται επικλινής πυρήνας.
Το σύστημα της ανταμοιβής, όπως αποδεικνύεται τα τελευταία χρόνια, είναι αυτό που μας κάνει ευάλωτους απέναντι στις περισσότερες εθιστικές συμπεριφορές. Σε αυτό επενεργούν επίσης τα ναρκωτικά και το αλκοόλ, πυροδοτώντας έναν μηχανισμό ο οποίος προσφέρει άμεσα μεγάλη απόλαυση αλλά μακροπρόθεσμα οδηγεί στον εθισμό.
Μέσω διαφορετικής οδού, η εξουσία καταλήγει όπως έχουν δείξει οι μελέτες ακριβώς στο ίδιο αποτέλεσμα. Ο βαθμός του εθισμού και της αλλοίωσης της συμπεριφοράς που θα προκαλέσει φαίνεται, όπως εξηγεί ο ψυχολόγος, να είναι ζήτημα «δόσεων».
Η κυριαρχία και η υποταγή είναι οι δυο όψεις – ή, αν θέλετε τα δυο απαραίτητα «συστατικά» – στην άσκηση της εξουσίας. Και τα δυο επενεργούν στα κυκλώματα της ανταμοιβής, με διαφορετικό τρόπο. Πειράματα σε μπαμπουίνους (από τους στενότερους συγγενείς του ανθρώπου) έχουν δείξει ότι τα ζώα που βρίσκονται στις κατώτερες βαθμίδες της ιεραρχίας, και άρα σε θέση υποταγής, έχουν χαμηλότερα επίπεδα ντοπαμίνης στις περιοχές της ανταμοιβής.
Μόλις όμως οι πίθηκοι προαχθούν σε ανώτερη βαθμίδα η αίσθηση της κυριαρχίας κάνει την εμφάνισή της αισθητή στον εγκέφαλο αυξάνοντας τη ντοπαμίνη. Γίνονται πιο επιθετικοί και σεξουαλικά δραστήριοι, κάτι το οποίο, όπως τονίζει ο κ. Ρόμπερτσον, συμβαίνει και στους ανθρώπους όταν αποκτούν εξουσία. Η ντοπαμίνη βελτιώνει επίσης τη λειτουργία των μετωπιαίων λοβών, χαρίζοντας καλύτερες γνωσιακές λειτουργίες – εν ολίγοις ευστροφία και εξυπνάδα.
Εξίσου αισθητά, αλλά αντίστροφα, είναι τα αποτελέσματα της «πτώσης» στην ιεραχία. Η απώλεια της εξουσίας και το πέρασμα από μια θέση κυριαρχίας σε μια θέση υποταγής επιφέρει μείωση των επιπέδων ντοπαμίίνης, αύξηση του στρες και χειρότερες επιδόσεις στις γνωσιακές λειτουργίες.
Η υπερβολική εξουσία ωστόσο – και η υπερβολική έκκριση ντοπαμίνης – ενέχει κινδύνους και αρνητικά αποτελέσματα επιφέροντας διαταραχή τόσο των γνωσιακών όσο και των συναισθηματικών λειτουργιών. Όπως προειδοποιεί ο κ. Ρόμπερτσον, μπορεί να οδηγήσει σε χονδροειδώς λανθασμένες κρίσεις και αποφάσεις, άγνοια κινδύνου, εγωκεντρικότητα και έλλειψη οίκτου για τους άλλους.
Ευτυχώς για εμάς, επισημαίνει ο ειδικός, οι ασφαλιστικές δικλίδες ενός δημοκρατικού πολιτεύματος – όπως ο διαχωρισμός της εκτελεστικής και της νομοθετικής εξουσίας ή η ελευθερία του Τύπου – συνήθως μετριάζουν την κατάσταση, θέτοντας τους πολιτικούς υπό έλεγχο και φέρνοντάς τους μερικές φορές σε θέση υποταγής.
Το βιβλίο του Ian Robertson με τίτλο «The Winner Effect: How Power Affects Your Brain» θα κυκλοφορήσει τον Ιούνιο από τις εκδόσεις Bloomsbury.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου