Ντ. Τόρες: Να ιδιωτικοποιήσουμε τον Πλάτωνα

Πλάτων: αντίγραφο προτομής από τον Σιλανίωνα
Του Νταβίντ Τόρες*
Τιμώντας το επίθετό του, που μοιάζει περισσότερο με τον τζίτζικα παρά με το μέρμηγκα, ο Ούλριχ Γκρίλο, ο πρόεδρος της Ομοσπονδίας Γερμανικής Βιομηχανίας, πρότεινε η Ελλάδα να μεταβιβάσει ένα μεγάλο μέρος της ιστορικής και καλλιτεχνικής της κληρονομιάς στο Ταμείο της ευρωπαϊκής διάσωσης. Παρόλο που η πρόταση του Ούλριχ Γκρίλο μπορεί να φανεί αρκετά καινούργια, ήρθε με τρεις χιλιετίες καθυστέρηση, γιατί αυτό το κάνει η Ελλάδα από τα χρόνια του Ομήρου. Σχεδόν όλα τα μεγάλα πολιτιστικά έργα που απολαμβάνουμε στη Δύση, τα μαθηματικά, η φιλοσοφία, το θέατρο, η δημοκρατία, η μουσική, η φυσική, ο αθλητισμός, η λυρική και τα έπη, είναι ελληνικής προέλευσης. Ο Γκρίλο δεν τα έβαλε στο λογαριασμό, γιατί αυτός είναι κάτι παραπάνω από ένα γερμανικό ξυνολάχανο.

Λαμπροί στοχαστές, γλύπτες και δραματουργοί, οι Έλληνες δεν διακρίνονται ακριβώς σαν καλοί έμποροι. Ο Ωνάσης θα μπορούσε να αποτελέσει καλύτερα την εξαίρεση που επιβεβαιώνει τον κανόνα ανάμεσα σε τόσους φιλόσοφους και τόση εξαιρετική ποίηση. Το αιώνιο χρέος που διατηρεί η Ευρώπη για τον Πλάτωνα, τον Αριστοτέλη, την Σαπφώ, τον Ευριπίδη, το Σοφοκλή, τον Πυθαγόρα, το Δημόκριτο, τον Φειδία και τον Περικλή είναι κάτι σαν μια ευγενική χορηγία.
Τους Γερμανούς τραπεζίτες και επιχειρηματίες τους ενδιαφέρουν περισσότερο οι πέτρες του Παρθενώνα, τα ερείπια της Ακρόπολης ή η Αφροδίτη της Μήλου που, όπως προέβλεψε με μια γενναία μεταφορική έννοια ο Ραμόν Γκόμεθ ντε λα Σέρνα, έχασε τα χέρια της έτσι ώστε ένα κάρο από αυτούς που φουχτώνουν να μπορούν να την ψηλαφίζουν στο μέλλον με ευκολία και χωρίς διακοπή.
Με εξαίρεση μερικών Ωνάσηδων οι σημερινοί Έλληνες είναι περισσότερο στο στυλ του Ζορμπά, εκείνου του εξαιρετικού κρητικού Ζαρατούστρα που φαντάστηκε ο Καζαντζάκης και ενσάρκωσε λαμπρά ο Άντονι Κουίν. Ο Ζομπάς ήταν ένας γεννημένος γλεντζές, ένας αργόσχολος πλέι μπόι, του οποίου τα ένδοξα όνειρα τελείωναν πάντα σε μια καταστροφή και του οποίου οι δουλειές αποτύγχαναν παταγωδώς η μία μετά την άλλη. Μόνο και μόνο για να μπορεί να χορταίνει κρασί και να χορεύει το συρτάκι. Ωστόσο ίσως ο Ζορμπάς δεν θα έβλεπε με κακό μάτι το παζάρι να πουλήσει χρέος με αντάλλαγμα να νοικιάσει κάποιες πέτρες.
Την εποχή του Λόρδου Μπάιρον ο βρετανικός τουρισμός είχε βουτήξει μακριά τόσα ερείπια του Παρθενώνα που κάποιος σχολίασε ότι εάν συγκεντρώνονταν όλα κάποιος θα μπορούσε να αναγείρει μια νέα Αθήνα. Τα ερείπια είναι ερείπια, όσο ωραία και να είναι, και όλες οι ροκανισμένες από τον χρόνο κολώνες της Ακρόπολης δεν αξίζουν ούτε μια δραχμή μπροστά στο Προμηθέα του Αισχύλου, μπροστά σε ένα διάλογο του Σωκράτη ή μπροστά στον πρώτο στοίχο της Ιλιάδας. Μπορούμε να πούμε χωρίς υπερβολή ότι τυχαίνει να ζούμε σε έναν κόσμο όπου τα σκατά είναι πολύ ακριβά, ενώ το κάλος είναι τζάμπα. Για αυτό μας είχε προειδοποιήσει, με αρκετές περιστροφές, ο Πλάτωνας: για κάποιο λόγο συνεχίζουμε να είμαστε αλυσοδεμένοι με τη βρωμερή σπηλιά του χρηματοοικονομικού συστήματος. Οι Έλληνες πάντα υπερασπίστηκαν τον πολιτισμό εναντίον των βαρβάρων, και ας ήταν Πέρσες, Τούρκοι ή Γερμανοί. Δυστυχώς φαίνεται να είναι συνηθισμένοι να τους λεηλατούν.
Οι Ισπανοί, που είμαστε μισοί Έλληνες από τη μητέρα μας, δεν έχουμε μια τόση μεγάλη κληρονομία να προσφέρουμε στους άπληστους και λαίμαργους τραπεζίτες. Δεν νομίζω ότι τον ΟύλριχΓκρίλο τον ενδιαφέρει πολύ ο καθεδρικός ναός του Μπούργκος. Τα καλύτερα κομμάτια τα σήκωσαν οι Εγγλέζοι, όχι όταν έκλεψαν το Γιβραλτάρ, που είναι μια κουράδα με μαϊμούδες, αλλά όταν διάβασαν βαθιά τον Δον Κιχώτη, και όταν ο Μότσαρτ ανύψωσε τον Δον Χουάν στον ατελείωτο ουρανό της όπερας. Όταν θα έρθει η Μέρκελ με μια προσφορά που δεν θα μπορούμε να απορρίψουμε, θα ήταν καλύτερα να της νοικιάσουμε την Κοιλάδα των Πεσόντων** για να μοντάρει επάνω του με υπότιτλους στα γερμανικά ένα θεματικό πάρκο του φασισμού.
*Ο Νταβίντ Τόρες, είναι γνωστός Ισπανός συγγραφέας, δημοσιογράφος και σχολιαστής.
**Η Κοιλάδα των Πεσόντων είναι το φασιστικό μνημείο της «συμφιλίωσης» που κατασκεύασε ο Φράνκο κοντά στο Ελ Εσκοριάλ. Γιατην κατασκευή του χρησιμοποίησε μεταξύ άλλων σαν σκλάβους αιχμαλώτους του Δημοκρατικού Στρατού και παιδιά. Μέσα στις κρύπτες του συμπεριλαμβάνει δεκάδες χιλιάδες σωρούς Δημοκρατικών. Δίπλα τους βρίσκεται ο τάφος του Φράνκο.