Η ΕΟΡΤΗ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΠΝΕΥΜΑΤΟΣ

 

Απολυτίκιον.  Ήχος πλ. δ’.

Ευλογητός ει, Χριστέ ο Θεός ημών, ο πανσόφους τους αλιείς αναδείξας, καταπέμψας αυτοίς το Πνεύμα το άγιον, και δι’ αυτών την οικουμένην σαγηνεύσας, φιλάνθρωπε, δόξα σοι.

 

Κοντάκιον.  Ήχος πλ. δ’.

Ότε καταβάς τας γλώσσας συνέχεε, διεμέριζεν έθνη ο Ύψιστος· ότε του πυρός τας γλώσσας διένειμε, εις ενότητα πάντας εκάλεσε· και συμφώνως δοξάζομεν το Πανάγιον Πνεύμα

Την Δευτέρα μετά την Αγία Πεντηκοστή, η Εκκλησία μας εορτάζει το Άγιον Πνεύμα. 
Το Άγιο Πνεύμα είναι το τρίτο Πρόσωπο της Αγίας Τριάδας, το οποίο εκπορεύεται εκ του Πατρός και ΟΧΙ και εκ του Υιού, όπως λένε οι Αιρετικοί Παπικοί. 
Είναι ομοούσιο με το Πρόσωπο του Πατρός και του Υιού και ίσο κατά την.......

λατρεία, την τιμή,  και την προσκύνηση, κατά το Σύμβολο της Πίστεως,  αφού «συμπροσκυνείται και συνδοξάζεται» μαζί με τον Πατέρα και με τον Υιόν.

«Και εις το Πνεύμα το Άγιον, το Κύριον, το Ζωοποιόν, το εκ του Πατρός εκπορευόμενον, το συν Πατρί και Υιώ συμπροσκυνούμενον και συνδοξαζόμενον, το λαλήσαν δια των προφητών»

Ας δούμε όμως πιο αναλυτικά τι λέγει το Σύμβολον της Πίστεως μας για το Άγιον Πνεύμα:

«Και εις το Πνεύμα το άγιον, το κύριον, το ζωοποιόν».

Το Πνεύμα είναι άγιον. Η αγιότητα είναι κορυφαία και κυριολεκτική ιδιότητατου Θεού και συνεπώς το Πνεύμα ως Άγιον είναι ομοούσιον με τον Πατέρα.Ως ομοούσιον δε, το Πνεύμα είναι τέλειος Θεός.

 Η Θεότητα του Αγίου Πνεύματος θεσπίζεται από την Β’ Οικουμενική Συνοδο το 381 μ.Χ. στην Κων/πολη και απορρίπτει την κακοδοξία του Πνευματομάχου Μακεδονίου -Πατριάρχου Κων/λεως- ο οποίος υποστήριζεπως το Άγιον Πνεύμα είναι κτίσμα του Πατρός και αρνείτο τη θεότητά Του. 
(Όπως ακριβώς έπραξε νωρίτερα και ο Άρειος για το δεύτερο Πρόσωπο της ΑγίαςΤριάδος).

Με την ιδιότητα της αγιότητος, το Πνεύμα αγιάζει με τη χάρη του όλα ταόντα. Είναι αυτό που ζωοποιεί και αναζωογονεί τα πάντα. 
Με άλλα λόγια, η φυσική και η πνευματική ύπαρξη, με το Πνεύμα το  Άγιοντελειώνονται.

Η αγιαστική χάρις του Πνεύματος, συγκροτεί και συγκρατεί την αγιότητα του Σωματος του Χριστού, της Εκκλησίας, αγιάζοντας τούς πιστούς και την συμμετοχή τους στα Μυστήρια. 
Είναι δηλαδή η χάρις του Πνεύματος που αγιάζει την μυστηριακή λειτουργική ζωη της εκκλησίας, καθώς και την συμμετοχή των πιστών σε αυτήν.

Το Πνεύμα ως Θεός είναι «Κύριον και ζωοποιόν».

Εδώ φανερώνεται και πάλι η ταυτότητα ουσίας του Πνεύματος με τα έτεραπρόσωπα της Αγίας Τριάδος, τον Πατέρα και τον Υιόν.

Πιο πάνω το Συμβολο παραδέχεται πίστη «εις ένα Κυριον Ιησούν Χριστόν».Είναι λοιπόν ολοφάνερη η ισοτιμία του Πνεύματος προς τον Υιόν και τον Πατέρα. Αξιοθαύμαστοι ύμνοι της Εκκλησίας μας που ψάλλονται στον όρθρο κάθε Κυριακή, εκφράζουν πολύ χαρακτηριστικά την αρμονία αυτή στις σχέσεις των τριών Προσώπων καθώς και την ισοτιμία τους: 
«Αγίω Πνεύματι, τιμή και δόξα, ώσπερ Πατρί, άμα και Υιώ∙ δια τούτοάσωμεν τη Τριάδι μονοκρατορία».

Δηλαδή: 
"Στο Άγιο Πνεύμα αρμόζει τιμή και δόξα, όπως αρμόζει στον Πατέρα και τον Υιό. Γι’ αυτό ας υμνήσουμε το ένα και μοναδικό κράτος της Αγίας Τριάδος".

Και∙ 
«Αγίω Πνεύματι, το βασιλεύειν πέλει, το αγιάζειν, το κινείν την κτίσιν∙ Θεός γαρ εστιν, ομοούσιος Πατρί και Λογω».

Δηλαδή: 
"Στο Άγιο Πνεύμα υπάρχει η δύναμη να βασιλεύει, να αγιάζει και να θέτει σε κίνηση την κτίση. Και αυτό, γιατί είναι τέλειος Θεός, ομοούσιος με τον Υιο και τον Πατέρα".  (Αναβαθμοί Α΄ καί Β΄  Ήχου).

«Το εκ του Πατρός εκπορευόμενον».

Το υποστατικό ιδίωμα του Πνεύματος, είναι η εκπόρευσις. 
Το Πνεύμα εκπορεύεται από τον Πατέρα. Η εκπόρευσις αυτή εκφράζει απλώς τον τρόπο, δηλαδή το πώς της υπάρξεωςτου Παναγίου Πνεύματος και παραμένει για τον ανθρώπινο νου υπόθεση τοίδιο ανεξιχνίαστη και μυστηριώδης, όσο και η Γέννησις του Υιού από τον Πατέρα, αλλά και γενικότερα το όλον Μυστήριον της «υπάρξεως» της  ΑγίαςΤριάδος.

Σύμφωνα με την Ορθόδοξη Παράδοση το Άγιον Πνεύμα εκπορεύεται αϊδίωςμόνον εκ του Πατρός και αποστέλλεται στον κόσμο διά μέσου του Υιού. 
Την αλήθεια αυτή την συναντά κανείς και στο Ιερό Ευαγγέλιο: 
«Όταν έλθει ο Παράκλητος, ον εγώ πέμψω υμίν παρά του Πατρός, το Πνεύμα της αληθείας, ὅ παρά του Πατρός εκπορεύεται» (Ιω. ιε , 26). 
Στο χωρίο αυτό -το κλασσικό της Αγίας Γραφής για την ύπαρξη του ΑγίουΠνεύματος- γίνεται σαφής διάκριση μεταξύ εκπορεύσεως του ΑγίουΠνεύματος μόνον εκ του Πατρός και της εν χρόνω αποστολής Του από τον Υιόν.

«Το συν Πατρί και Υιώ συμπροσκυνούμενον και συνδοξαζόμενον».

Τα τρία Πρόσωπα, συμπροσκυνούνται και συνδοξάζονται από την Εκκλησίακαι τους πιστούς, ως ισότιμα και ομοούσια. 
Το ότι ο Πατήρ είναι Γεννήτωρ του Υιού και Προβολεύς του Πνεύματος, δεν σημαίνει πως είναι ανώτερος αυτών. 
Ούτε πάλι, επειδή ο Υιός και το Πνεύμα προέρχονται από τον Πατέρα σημαίνει ότι είναι κατώτερα Πρόσωπα και υποτάσσονται σ’ Αυτόν. Στον Τριαδικό Θεό υπάρχει ισοτιμία προσώπων απόλυτη, η οποία οδηγεί σε συνδοξασία και συμπροσκύνηση.

«Το λαλήσαν δια των προφητών».

Το Πνεύμα είναι αυτό που φωτίζει τον ανθρώπινο νου ώστε νααντιλαμβάνεται τα κεκρυμμένα μυστήρια και να προλέγει τα μέλλοντα προςόφελος και σωτηρία των πιστών.

Κατά την ημέρα της Πεντηκοστής εκδηλώθηκε φανερά η ενέργεια του ΑγίουΠνεύματος, εν είδει πυρίνων γλωσσών, στούς Αποστόλους που ήσανσυγκεντρωμένοι και άρχισαν να ομιλούν στα πλήθη που ευρίσκοντο σταΙεροσόλυμα για την εορτή της Ιουδαϊκής Πεντηκοστής.

Αλλά και παλαιότερα στην Παλαιά Διαθήκη, το ίδιο αυτό Πνεύμα ομιλούσεδια στόματος όλων των Προφητών, προετοιμάζοντας και καθοδηγώντας τον κόσμο για την υποδοχή του Μεσσία και Σωτήρα Ιησού Χριστού.  

Ελένη Σταμούλου, Θεολόγος

πηγη